Regie in uitvoering
Veel gemeenten noemen zich tegenwoordig een ‘regiegemeente’. Wat dat precies inhoudt, blijft vaak onduidelijk. Regie betekent in het algemeen dat een gemeente bij de uitvoering van haar taken niet meer alles zelf doet, maar samen met andere organisaties, instellingen en inwoners probeert haar beleidsdoelen te bereiken. De vraag die in dit onderzoek wordt beantwoord is: hoe kan een gemeente in de praktijk concreet zo’n regierol vervullen? En hoe doet de gemeente Lelystad dit vergeleken met andere gemeenten?
Hoe wordt regie toegepast bij de Gemeente Lelystad?
Raad, college en ambtelijk apparaat van de Gemeente Lelystad herkennen de hierboven geschetste ontwikkeling, dat steeds meer gemeentelijke taken met anderen in de samenleving worden uitgevoerd. Toch streeft het huidige Lelystadse college er niet naar regiegemeente te zijn. Het concernteam van de Gemeente Lelystad spreekt liever over omgevingsbewust en opgavengericht te werk gaan. De Gemeente Lelystad heeft - vergeleken met de andere onderzochte gemeenten - goed nagedacht over alle spanningsvelden rond gemeentelijke regie. Tegelijkertijd heeft de Gemeente Lelystad geen duidelijke definities van regie vastgelegd. Wel probeert de gemeente per maatschappelijke opgave zo goed mogelijk samen te werken met de omgeving en worden er allerlei vormen van regie toegepast.
De raad doet er goed aan vooraf meer grip te krijgen op de keuze voor regie
Opgaven gezamenlijk doen met andere gemeenten of met de samenleving heeft gevolgen voor de rol van de raad. Het toepassen van regie betekent in ieder geval dat de ruimte voor de raad wordt ingeperkt. Immers, andere partijen doen in meer of mindere mate mee in het proces van kaderstelling. Soms heeft de gekozen vorm van samenwerking ook gevolgen voor de controlerende en vertegenwoordigende rol van de raad. In de praktijk heeft de raad dan minder grip, hoewel hij wel eindverantwoordelijk voor de consequenties en resultaten blijft.
Nu maakt de ambtelijke organisatie de afweging voor (een vorm van) regie bij iedere opgave. Dat betekent meteen dat de raad niet altijd (vooraf) wordt betrokken bij de keuze voor (de vorm van) regie. Dat gebeurt alleen als college en organisatie dat agenderen. Het is belangrijk dat de raad grip houdt op taken die in regie worden uitgevoerd. Immers, de raad blijft altijd politiek en bestuurlijk eindverantwoordelijk.
Kaderstelling – bijvoorbeeld in de vorm van een visie op regie - lijkt een goed aanknopingspunt om de grip van de raad op de toepassing van regie te versterken. De raad zou zijn positie ook kunnen versterken door met het college in debat te gaan over nut en noodzaak van een visie of ambities rond regievoering. Dat zou de raad helpen om zelf actiever positie te kiezen en meer kaderstellend (vooraf) en minder controlerend (achteraf) betrokken te zijn.
Lees meer over het rekenkameronderzoek 'Regie in uitvoering':
